
Hẹn nhau tại quán cà phê
Tay bắt mắt ngó chỉnh tề, ba hoa
Đi đâu ta cũng là ta
Bạn cũng là bạn, tà tà giống nhau
Mỗi thằng thòng một nhúm râu
Thằng để, thằng cạo hơn nhau điểm nào?
Nhìn chung, một bọn tào lao
Viết hay nói cũng tầm phào quanh năm
Thèm đi, thèm ngủ, thèm nằm
Thèm bao nhiêu thứ… trăm năm bình thường
Hơn gì nhau chuyện yêu thương
Thua gì nhau nỗi vui buồn chung riêng
Nói nhảm vẫn ấm nét duyên
Chửi thề vớ vẩn đâu phiền lòng ai
Cà phê từng ngụm lai rai
Cái ngon ở chỗ cụng vai nói cười.
( Luân Hoán )
Bà Lệ Hằng có nói, ngày đó, Sàigòn ngoài đường, ít thấy con gái mặc áo dây khoe chân dài, ngực trần… nên, con gái cũng ít khi nào ngồi quán café, ngoại trừ cô ấy ngồi với người yêu .
Đầu tiên tôi biết quán cà phê Lú là do Tường, bởi anh hay đến đó và rủ tôi theo. Chỗ này, tôi gặp các ông Cung Tích Biền, Ngụy Ngữ…và những người bạn văn nghệ khác của Tường, hình như còn có mấy ông từ miền Trung như Mường Mán và loáng thoáng thêm vài khuôn mặt, nhưng lâu rồi không còn nhớ tên.
Quán cà phê Lú của họa sĩ Vị Ý mở ra nằm thẳng hàng trên một dãy phố đâm vào chợ Thị Nghè. Nghe tên quán thôi người ta đã hình dung ra ông chủ có cái vẻ nghịch ngợm rất văn nghệ rồi. Cái tên quán Lú như hàm nghĩa quên hết sự đời ngoài kia nên khi bước vào, người ta chỉ thấy ngoài tách café màu ma mị còn có nhạc, có thơ, có những bức vẽ huyễn hoặc tài hoa của chủ nhân treo cao thấp trên tường thật nghệ thuật nên dễ lôi cuốn những người khách lãng mạn nhất là giới nghệ sĩ – họ thường tụ ở đó, gặp nhau là nói, họ có đủ chuyện để nói, y như nói là một nhu cầu thôi thúc, thúc bách… Có người nói thao thao với dáng vẻ bức thiết sống chết về cuộc đời, có người cố tình làm ra kiểu suy tư hiền triết …Thú thật, lúc đó cuộc tình của tôi và Ch. dường như bế tắc nên tôi cứ cà ngất cà ngơ làm gì hiểu nổi ba chuyện văn chương, triết lý, hiện sinh cao ngất trời của mấy ông…. Ngồi đồng với Tường trong gian phòng ngập mùi thuốc lá với dân Sáng Tạo, dân Văn… thật không chút hứng thú, tôi chỉ muốn thoát ra cái hộp nóng bức ngột ngạt đó để quanh quẩn trong những cửa tiệm hoặc lọt thỏm trong rừng sách Khai Trí mát rượi, để ngó nghiêng ngó ngữa những cuốn truyện thơm mùi giấy mới với trang bìa hình con gái đầy màu sắc thật dễ thương do Vivi hay Đinh Tiến Luyện vẽ, hay lê la chỗ bán gỏi đu đủ, cóc me dầm cam thảo, ghé nước mía Viễn Đông…. hơn là theo Tường đến quán cà phê âm u như âm phủ…
Thời gian này, lúc quen Tường là lúc tôi mon men bước vào con đường văn nghệ, đang theo học khoa Thoại kịch bên Quốc Gia Âm Nhạc. Còn Tường và anh Luyện đang cộng tác với Công Luận chăm sóc trang Tuổi ngọc và tờ Tuổi ngọc với nhà văn Duyên Anh. Ngoài mục trả lời thư tín, Tường còn viết truyện dài, nhưng tôi lại thích thơ của Tường, có lẽ về truyện, mạch văn của Tường chậm và buồn quá nên tôi thích truyện Đinh Tiến Luyện viết hơn, như Anh Chi Yêu Dấu của anh Luyện thật lãng mạn y hệt những trang bìa anh vẽ cho lứa tuổi con gái thích ô mai.
Đóng chốt ở Lú một thời gian, Tường và những người bạn dời qua Thằng Bờm vừa mới khai trương. Không hiểu do đâu ông Thanh Hùng biết tôi làm thơ nên đề nghị Tường & tôi ngâm nga cho chương trình thêm phần sôi động. Tôi gặp cặp Lê Uyên & Phương và Tình Khúc Cho Em ở đây, gặp Vũ Thành An cùng vị hôn thê và bài Không Tên 5 cũng ở đây, gặp cả Phạm Duy với Thà Như Giọt Mưa phổ thơ của Nguyễn Tất Nhiên và cặp Từ Công Phụng & Từ Dung với Bây Giờ Tháng Mấy cũng ở đây….Những tối cuối tuần, khách của Thằng Bờm đông lắm, đứng tràn ra đường. Nơi đây cũng ghi nhiều kỷ niệm của tôi với Tường, thường, những lần khi rời Thằng Bờm chúng tôi thả bộ dưới trời đêm, lần đó ra về sau cơn mưa, Tường loay hoay phụ kéo tuột đôi sandal và giữ nó cho đôi chân trần của tôi thoả thích đùa nghịch dầm trong những vũng nước rải rác suốt vĩa hè dài, có khi chúng tôi đá nước vào nhau rồi cười vang như trẻ thơ. Tôi biết Tường rất thương tôi, những dòng chữ nắn nót “ Anh không thể nào phù phép hoá biến em thành một cô công chúa sung sướng nhất trần đời như em thường mơ ước, nhưng anh có trái tim và lửa của trái tim ….” đã nói hết tấm lòng của Tường với tôi rồi, nhờ thế tâm hồn tôi bớt sóng gió trôi êm ả với tình cảm trong sáng và không khí văn nghệ quyến rũ dễ thương của quán Thằng Bờm.
Tuy chưa yêu Tường, nhưng chúng tôi càng lúc càng thân nhau, tuy nhiên, trong mơ hồ tôi nhận thấy Tường có điều gì rất lạ, có khi anh đâm ra khó tính, có lúc như bồn chồn, cộng thêm những giận dỗi kỳ quặc ghen tương thậm vô lý… anh sinh ra độc đoán đến khó chịu ! Tánh tôi trẻ con nên không chịu nỗi những áp lực dường như quá lớn từ anh. Chúng tôi vẫn gặp nhau, nhưng không có gì vui… Thế rồi, nhiều lần tôi cố tình tránh mặt để mối quan hệ này không vướng bận mắc mứu. Bẵng đi khá lâu, tình cờ thấy anh đi với một người con gái khác, dáng cao to và đẹp – tôi đoán cô ta là Hương vì những trang viết của anh đã thấp thoáng bóng nàng….
Lần đó, không hiểu sao anh biết tôi về nên chặn tôi nơi đầu ngõ để đưa tặng cuốn Huyền Xưa vừa xuất bản. Huyền Xưa là tựa mang tên mà Tường đặt cho tôi, một cái tên với vô vàn kỷ niệm, và, cũng là lần cuối cùng chúng tôi gặp nhau.
Tôi thích nhiều bạn, thích không khí văn nghệ, nhưng lại lập gia đình với người đàn ông rất ít nói và không dính dấp chút văn chương hay nghệ thuật nào, ấy vậy, anh lại là người rất dễ chịu, giao tiếp và đỡ đần hết thảy và nhất là ủng hộ tôi rất nhiều trong mọi hoàn cảnh. Do được chồng đồng cảm, nên hai đứa có chung bạn bè. Cứ hễ ai có chuyện, chỉ ới lên, cả bọn thay phiên nhau chạy tới, dù không dư dả gì – khi cần, nhóm bạn cùng ghé vai, trút túi – mọi việc giải quyết nhẹ lắm, cùng tâm cùng ý nên chuyện gì cũng dễ như không.
Thành phố chúng tôi sống tuy quanh năm mùa đông nhưng cũng có nhiều ngày nắng ấm, cả nhóm thường tụ ở quán café quen, tuy quang cảnh không om sòm như những thành phố khác, tuy không có mùi ở Saigon như Nguyễn Mạnh An Dân tiếc nuối…“Sao mà nhớ không khí cà phê của Sài gòn xưa muốn thúi ruột. Ước gì có không khí hồi đó, con người hồi đó. Mấy anh chàng đi ra đi vào, hớn hở kể chuyện tán đào, rầu rĩ ôm gối thất tình, nồng nhiệt tính chuyện lấp biển dời sông, bàn tán tính đường trốn lính, cái gì cũng ồn ào bộc trực, thoải mái tự nhiên không màu mè rào đón, sống đã thiệt…” Trong nhiều năm, chúng tôi quây quần với nhau, có người tóc bạc, có người mặt mày quắt queo hay tròn vo cái bụng, thậm chí có người đã chống gậy. có Hiếu nhỏ tuổi hơn nhưng tánh trượng phu như Trương Phi, có Quý tình nghĩa như Lưu Bị, có Phạm Thắng Vũ đầu óc như Quan Công, đặc biệt Vũ còn là một trong những cây bút viết về chính trị xã hội thật sắc nét. Ngày trước còn có cả họa sĩ Hiếu Đệ – ông họa sĩ hồn hậu như đức Di Lạc đã cởi hạc quy tiên ra khỏi thế giới hổn độn này rồi, ông đi khá êm nên gây bất ngờ cho nhiều người, nhớ ông, nhắm mắt lại thấy hiển hiện khuôn mặt hiền ơi là hiền, có Bảo Định đánh trận cuối cùng 12 ngày đêm ở Xuân Lộc cười nhiều hơn nói…. Ngoài ra, chúng tôi còn một số bạn ở khá xa, tuy xa mà gần … như nhà văn Phạm Ngũ Yên, có khi nửa đêm khuya lơ khuya lắc tôi với anh còn gửi email qua lại hỏi thăm hàn huyên, như anh Trần Đình Phước, người ” chuyên trị ” vùng Tân Định, hễ có gì vui hoặc có đoá hoa nào đang run cánh nở là anh chụp ngay khoảnh khắc ấy rồi gửi ra cho bạn bè cùng ngắm… Mấy tháng trước, trong những ngày ít ỏi lo tang chế cho Mẹ tại quê nhà, anh cũng chịu khó bỏ công tìm cho được gian nhà cũ hơn 50 năm về trước của ông Ngoại cô bé tôi tả trong bài “ Miền Ký Ức Màu Xanh” đăng đây đó ở trong nước và ngoài này.
Nếu không gặp nhau ở quán cà phê quen, thì bạn bè kéo đến nhà tôi. Khung cảnh Hầm Nắng đầy sách vở tranh ảnh rất gần gũi thân mật, là nơi lý tưởng để vợ chồng tôi thù tiếp bạn bè. Chuyện khơi mào thường mở ra có khi với chút thức ăn nhẹ, có khi những cốc bia quanh bàn là thúc giục bọn tôi thả ngược về cõi chữ nghĩa, cùng ngậm ngùi khi nhắc lại một thời thất kinh tan tác của một dân tộc, để rồi gợi lại một cảm giác buồn, thất vọng đến ngỡ ngàng khi nhớ có nghe ai đó thuật lại trong thời điểm đen tối của Saigon, một số nhà văn xuất hiện với bộ quần áo cách mạng, nhởn nhơ hãnh tiến như Tường, như Cung Tích Biền…Câu chuyện dài với nhau, quanh quẩn vài gương mặt loáng thoáng được nhắc lại như Vị Ý chủ nhân cà phê Lú té ngã chết trong lúc treo lên những bức tranh của mình ở Nam California khi ông đặt chân đến Mỹ chưa đầy một năm, rồi nghe thêm, Mường Mán mở quán Ruốc, Cung Tích Biền dính vào vụ biểu tình…Nhắc lại những ngày lận đận, nhìn mắt người nào cũng cay xè, trong đầu tôi chợt hiện ra những khuôn mặt bạn bè, những người mang danh cầm bút mà thái độ sống, thái độ viết của họ hiện nay thật xu thời khiếp nhược… Đâu rồi những dòng chữ đội đá vá trời đầy nhiệt huyết uy vũ bất năng khuất ngày xưa?
Sau cơm áo gạo tiền, tôi giữ lại cho mình một tình yêu của người bạn đời, một cuộc sống có bạn có bè cùng vài thứ đam mê lụn vụn…như biết cách pha café, pha vài món rượu để đãi bạn. Cho nên, trong câu chuyện với nhau – những tách café nóng, những dòng rượu thật đượm sóng sánh rót ra, tuy không dễ dàng làm cho người ta say, chỉ khiến câu chuyện văn nghệ, văn chương, tình người, tình bạn càng thêm đậm đà, rôm rả hứng khởi.
Với bạn, quên nhắc anh Khánh là một thiếu sót. Anh Khánh xa Việt Nam từ năm 1960, nói tiếng Tây nhiều hơn tiếng Việt, nhưng còn mê thổi sáo, thích hò Huế, kính trọng Hữu Loan, chơi thân với Bích Thuận…thích giao du với đồng hương. Chúng tôi không nhớ mình quen nhau từ lúc nào, nhưng rất thân thiết, biết tôi bày đặt thích rượu, nên đến bất cứ thành phố nào bên Châu Âu cũng không quên gửi về vài thỏi Chocolate tẩm đủ vị rượu cho tôi nhấm nháp…
Tấm lòng anh, như, nhà thơ Đỗ Trung Quân đã viết thay “Tôi cũng đã được lang thang vài nơi trên xứ người, những xứ sở bận rộn và văn minh, cái bận rộn khiến cho nếu có ai đó chịu dừng xe vào siêu thị hay quán xá chọn mua cho ta một món gì đấy để gửi hay mang về tặng ta hẳn cái tình cảm dành cho mình lớn lao lắm. Mua mang về đã là quí lắm rồi, nhưng còn chịu khó lặn lội ra Bưu điện bỏ bao bì cẩn thận gửi đến theo cách cổ điển nhất : Bưu phẩm, hẳn là chuyện không đơn giản chút nào. Bưu điện xứ người chắc chắn phải vài giờ lái xe trên đường cao tốc. Đi, chọn, mua và gửi cho một người ở nhà xa xôi đến thế thì cái tình cảm dành cho mình còn lớn biết chừng nào” …
Cho nên, cứ các con tôi ra sân lấy thư, mở thùng, thấy gói vuông, gói dài, là y như rằng của “ bác Khánh!”
Trãi qua bao nhiêu thăng trầm mới thấy sống trên đời đã khó, làm bạn với nhau càng khó hơn. Bạn bè có người thích điều này hay không thích điều kia, nhưng chơi với nhau, không thể nâng đỡ nhau thì đừng bao giờ lạm dụng, kèn cựa, hãm hại nhau…
Cũng như chữ nghĩa, nếu không thể viết thật thì đừng viết.
Vậy đi !