Tôn Nữ Thu Dung
( Tặng Ba, người đã dạy con chữ nhân và Mẹ, người đã tập con chữ nhẫn.)
…
Ngày 2 tháng 4, tôi mất Nha Trang.
Đêm trước, ba tôi không về nhà, ông ở lại nhiệm sở để đốt hồ sơ nhân viên. Mẹ bảo tôi mang Coramine và các loại thuốc Tension lên cho ông. Tôi với chiếc cady nhỏ xíu đi trong một thành phố hoảng loạn…Trước đó anh rể tôi đã giữ chỗ cho cả nhà trên một chiếc tàu hải quân neo ở Cảng Cầu Đá trước mặt Đội phòng thủ hải cảng. Nhưng ba tôi nói : ba chưa đi được đâu. Ba còn nhiều việc.Con cứ lo cho gia đình con, ba sẽ đi sau… Sau đó nhiều năm anh kể: anh đã khóc như con nít , uất ức như năm 74 khi tàu anh ra gần tới Hoàng Sa thì nhận lệnh quay về… Nếu gia đình mình cùng đi thì ba đâu có chết.
Nếu có ai hỏi về những ngày tháng tư năm ấy, tôi chỉ biết nói : hoảng loạn , điên rồ…
Tôi không biết nhiều về chiến tranh trước đó, Nha Trang của tôi là một thành phố bình yên nhất nước. Khái niệm chiến tranh đối với tôi chỉ là những anh chàng không quân, hải quân đẹp trai bảnh bao chiều thứ bảy đi nườm nượp phố phường. Có thể lúc đó tôi còn nhỏ và được bảo bọc bằng một lớp kính vạn hoa chăng nên tôi chỉ biết chiến tranh qua sách vở…
Cho đến ngày 2 tháng 4.
Tôi đứng bên cửa sổ phòng làm việc của ba trong Tòa hành chánh nhìn ra biển. Biển dậy sóng. Không biết anh chị tôi đi đến đâu rồi. Nước mắt tôi rơi tự lúc nào… Ba và chú Chương đang vội vàng đốt, điên cuồng đốt, khói mịt mù ngạt thở. “Hay mình đốt cả tòa hành chánh luôn “. Chú Chương nói. Ba không trả lời gì. Nước mắt của hai người đàn ông thần tượng của đời tôi cùng rơi… Có ai chứng kiến điều đó ngoài tôi… Mấy người cận vệ gõ cửa : ” Thầy ơi, về thôi thầy”. Cánh cửa sập lại sau lưng mọi người. Ba tôi lên tiếng : “Tôi chỉ có thể làm đến vậy cho các vị…”. Nếu tôi nhớ không lầm thì những loạt đạn đã được bắn lên trời và những cây súng đã bị quăng xuống đất. Họ chào nhau, có cả những cái nhìn vĩnh biệt…
Chúng tôi mất Nhatrang thật rồi.
Đất trời mù mịt mưa ngày đó, chưa bao giờ Nha Trang có một cơn mưa lớn đến vậy – Biển dậy sóng –
Sao không là một trận đại hồng thủy để cuốn mọi điều tan tác theo mưa ?…
…
Tôn nữ Thu Dung.
Tương Tri 
Tháng tư đen…đặc quánh nỗi buồn đau. Nhớ lại những khúc đường nơi cái tỉnh nhỏ vùng hỏa tuyến vẫn còn sự kinh hoàng!
Cuộc di tản tháng 4 tại Nha Trang là cuộc di tản khủng khiếp nhất trong các cuộc di tản. Người ta ken nhau, giành nhau từng centimet trên tàu hải quân. Có người phụ nữ bị chen và dòng người hất tung đứa con trên tay chi xuống biển, và chị chỉ có thể đưa mắt tuyệt vọng nhìn theo, đau đớn và bất lực.
Những ngày tháng ấy, phóng sự nhiều kỳ về cuộc di tản bi thương của dòng người từ Pleiku xuống Qui Nhơn, từ Qui Nhơn về Nha Trang, từ Nha Trang vào Sài Gòn của phóng viên Nguyễn Tú, báo Chính Luận, là một khúc bi ca trong một thời khoảng lịch sử đen tối nhất. Hai câu thơ anh viết trong phóng sự đó, đến nay nhiều người còn nhớ:
Xin chia tay, và nếu là mãi mãi,
Cho một lần, rồi mãi mãi chia tay…
Rất cảm ơn anh Lê Nguyễn
Nhưng còn đó!…… Còn đôi mắt đen, câm lặng của những chứng nhân.
Tháng tư với nỗi ám ảnh kinh hoàng những ngày chạy giặc, tá túc nhà người quen ở Đồng Đế.
Tháng tư, nơi xanh màu áo lính ba quân trường trở thành bình đia. Con ngơ ngác thay màu áo trắng, vai gầy gồng gánh chợ đời cho Ba mang nặng hình hài tả tơi “đi học”.
Chỉ muốn chối bỏ thôi. Tháng tư tội nghiệp suốt đời.
“Sao không là một trận đại hồng thủy để cuốn mọi điều tan tác theo mưa?.”.
Những ngày nầy tôi cũng đang ở Nha Trang (từ Sài Gòn bay ra đón gia đình vừa vào tới NT từ Qui Nhơn), TD còn nhớ ngày nào không quân VNCH thả bom làm sập mấy cái cầu từ Cam Ranh vào Phan Rang không? Tôi bị kẹt lại và phải theo đường bộ (Quốc Lộ 1) mà Nam tiến đấy, hãi hùng thật!!!
TD ơi, chia sẻ cùng bạn những nỗi niềm.
Buồn, tiếc thương…ôi, tháng 4 đen.!
Sao mà tui buồn quá, Âu Thị Phục An ơi!
An cũng buồn, chúng ta, láo ngáo bên đời một đám rất buồn, TCT heng?
Sao đất nước có những ngày buồn thế ?
Người ra đi đã mãi mãi không về
Mưa xối xả trần gian ngăn ngắt lệ
Từng phận người trôi dạt bến sông mê…( thơ TNTD)
Đọc bài của bạn… tháng tư lại về, buồn vô hạn!
Tháng tư lại về !Đọc “Những ngày của Tháng Tư” của Chị_Là nhớ lại nổi buồn_ thương “thấm thía” của những người trong cuộc xa quê hương “đau đáu”,cái lạc loài …vì đâu hén chị TNTD ?
_Xin chia sẻ cùng Chị về cái “Ngày mất mát” đó nhé !Chúc vui !
Tháng tư lại về !Đọc “Những ngày của Tháng Tư” của Chị_Là nhớ lại nổi buồn_ thương “thấm thía” của những người trong cuộc xa quê hương “đau đáu” cái lạc loài …vì đâu , hén chị TNTD ?
_Xin chia sẻ cùng Chị về cái “Ngày mất mát” đó nhé !Chúc vui !
tháng tư nhắc lại luôn buồn …
Đọc và nhớ đến những ngày hoảng loạn đó, thật buồn phải không Dung?
Không lời nào có thể chia sẻ được nỗi buồn của Dung ngày Bác không còn ở với gia đình và người thân. Tuy không được biết với Bác trước đây, nhưng NM ngưỡng mộ Bác vô cùng. Nhờ Dung thắp một nén hương cho Bác giùm Nguyệt Mai nha.
Cảm ơn Mai , ba Dung chỉ là một trong trăm ngàn người đã làm điều đúng với lương tâm và trách nhiệm …Vì vậy khi Dung ra đời , về dạy nơi xa xôi hẻo lánh vẫn có người nhận ra Dung là con gái ông và giúp đỡ hết mình . Con gái nhờ đức cha đó Mai ơi !
Cả tuần sống dưới các gốc xoài giữa đường Nha Trang-Cam Ranh trong xe tải, buồn, hai anh em đón xe đò ra Nha Trang “kiếm gì ăn”, phố xá vắng tanh, Cầu Xóm bóng bị bom tan tác chiều hôm qua, hàng quán bán cầm chừng, ăn cơm gà Hai Chùa xưa nay ngon mà miệng đắng ngắt! Coi như mừng sinh nhật KT, chỉ không cách nào biết tin em và gia đình!!
Như mới ngày hôm qua mà đã 38 năm rồi !
Tòa Hành Chánh , nơi ba Dung , ba Tuấn , ba Diễm , ba Hoàng ngọc Tuấn, ba anh Vĩnh Hiền, ba thầy Phác v.v…cống hiến gần như suốt cả cuộc đời và kết thúc ở trại cải tạo…
…Hội chứng tháng tư của Tuấn đó , phải không ?
Ở trong hầm nhìn ra hả Thu Dung , sao nghe nói hồi đó 18 tuổi mà nhỏ xíu xiu vậy ? Hay như Trương Quang Khánh nói : bị còi xương ?
Tuấn đi trước đó 2 năm , chỉ thấy tháng tư qua báo chí , phim ảnh …nhưng thật đau vì không cùng chia sẻ với mọi người. Thấy như mình có tội…