Mười bảy tuổi, quyển sách đầu tay của tôi được tủ sách Tuổi Hoa xuất bản… Cả một thế giới nhỏ bé quanh tôi xôn xao, nhưng ba vẫn thản nhiên:

– Ba tưởng con thích làm một nhà thơ hơn chứ!

Tôi cũng tưởng thế, từ năm lớp tám, tôi đã có những bài thơ trẻ con đăng trên các báo, tôi trả lời:

– Con muốn khẳng định mình.

Hơi huênh hoang, nhưng ba chẳng nói gì… Tôi biết những việc tôi làm được là nhờ ba tôi… Tâm hồn thơ dại của tôi được nuôi dưỡng trong một môi trường đẹp, tôi có một tủ sách cổ quý giá của ông nội để đắm chìm vào đọc thay vì rong chơi cùng bè bạn, tôi có một vườn Quỳnh để thao thức nửa đêm ngắm từng nụ hoa run rẩy nở, đẹp đến trào nước mắt, tôi có một con đường Trúc Đào tuyệt vời trong khoảng sân để mỗi ngày cứ thơ thẩn “còn lối bâng khuâng ngõ Trúc Đào”… Những buổi ngâm thơ, bình thơ của ba vào những ngày trăng tỏ đã ru ấu thời tôi vào dòng cổ tích. Các thầy cô dạy văn đã rất ngạc nhiên vì một con bé non choẹt như tôi lại rành rẽ điển tích, điển cố như một nhà nho chân chính…

Ba tôi hiền lắm, tất cả mọi người tiếp xúc với ông đều yêu quý ông, nhưng ông lại rất nghiêm khắc với tôi, có lẽ hơn ai hết, ông biết tôi là một con nhóc bất trị, nhưng thật ra ngoài cái vẻ huênh hoang bất cần, trái tim tôi chỉ là một chiếc lá non run rẩy – như con ốc mượn vỏ che thân vậy mà – Làm bất cứ việc gì tôi cũng cố gắng hết sức để ba hài lòng và tôi sống không một chút nào bình an… Một người bạn lớn làm thơ ở phương xa có hẹn đến nhà, rồi khi tìm đến chỉ để bỏ vào thùng thư một tờ thư nhẹ hẫng: “Tôi đã đến nhà, nhà em kín cổng cao tường, hàng xóm nói em là con ông lớn… ” Đọc thư, tôi đã đau đớn biết bao!

Năm 1972, mùa hè đỏ lửa, Nha Trang của tôi lúc ấy là một thị xã yên bình nhất nước, nửa đêm cả xóm hốt hoảng vì tiếng xe cộ ầm ĩ, xôn xao… Khu vực Xóm Mới thuở ấy còn rộng rãi lắm, cuối đường nhà tôi là một rừng dương liễu có đường mòn đi ra biển… Những người dân Pleiku di tản xuống Nha Trang đã tìm đến ba tôi trong cơn hoảng loạn trước khi tìm đến chính quyền… Những năm trước đó, ba tôi đã nhận thêm một trách nhiệm khác nữa thuộc ngành giáo dục…

Khi ba tôi mất, tôi như một con diều đứt dây, bay lang thang cùng trời cuối đất mà không biết lúc nào rơi xuống… chỉ biết là cần phải bay cao bay xa… Tôi ra trường năm 1978, về dạy học ở một nơi tận cùng của tỉnh, ông Hiệu Trưởng trấn an:

– Cô yên tâm, ngày xưa ba cô nuôi tôi suốt mấy năm sư phạm.

Tôi không hề biết chuyện đó, mẹ tôi chỉ nói:

– Có mấy đứa sinh viên của ba ở quê ra, nghèo lắm, ba cho tiền ăn học… sau nghe nói lên rừng.

Và trong một dịp đến trại An Dưỡng nuôi người già và trẻ mồ côi Lạc Thiện, ông Giám Đốc đã nhận ra tôi không biết qua tên hay qua nét mặt.

– Ngày đó, tôi được lệnh ném một quả lựu đạn vào nhà ba cô nhưng tôi không thể, thay vào đó tôi chỉ quăng một cục sắt để cảnh cáo… Sau đó tôi bị điều qua nơi khác.

Chuyện này thì tôi biết, năm 1970, bên ngoài cục sắt là những lớp giấy báo và một lá thư… Đó cũng là lý do ba tôi muốn từ chức để bảo vệ sự an toàn cho cả gia đình, nhưng rất tiếc ba đã không làm được điều ấy để rồi 5 năm sau trả nợ cho đất nước bằng chính sinh mạng của mình.

Thuở nhỏ, tôi vừa đau khổ vừa hãnh diện vì ba, những mối tình thơ dại của tôi bị ánh mắt giễu cợt của ba đốt thành tro bụi và biến tôi thành một kẻ bạc tình bạc nghĩa. Rồi những bài thơ đăng ở Tuổi Hoa, Tuổi Ngọc, Ngàn Thông, Mây Hồng, … Những truyện ngắn đăng ở Sóng Thần, Thời Tập… Ban đầu vì đam mê, thích thú sau dần dần như một cái nghiệp phải trả hoài trả hủy.. Nhiều lúc tôi quá mệt mỏi vì những cố gắng của mình… Tôi chỉ muốn nằm dài ngày này qua ngày khác, nhưng tôi biết ba kỳ vọng vào tôi những hoài bão lớn vì khi ông đọc bài phỏng vấn tôi trên một tờ báo trẻ, tôi đã trả lời rất thành thật vào lúc đó, ước mơ của tuổi mười bảy dễ thương: “Em muốn khi ra trường sẽ được làm tùy viên báo chí của tổng thống.” Ba hỏi : “con thật sự nghĩ đến việc đó sao?”

 Nhưng không ai biết tôi mơ ước những gì, vì những khi quá mệt mỏi, tôi vẫn thường tự nhủ: “tôi chỉ thích làm thơ và đi chơi lang thang!”

Tôi muôn đời chỉ là một bản sao tồi tệ .

Thế rồi khi ba mất vào sinh nhật tôi năm 19 tuổi, tôi buông thả hết, tôi ném những mơ ước của mình vào một xó xỉnh nào đó của giòng đời luân lạc, tôi cay đắng nghĩ rằng bây giờ tôi có làm gì bậy bạ cũng chẳng sợ ai, tôi đi xóa mù trên núi, tôi học Cao Đẳng Sư Phạm, tôi ra trường đi dạy xa lơ xa lắc, bỏ dạy, lấy chồng, viết diễn văn thuê, mở nhà hàng nổi tiếng có tên trong các sách giới thiệu du lịch của Thái Lan, viết lách lăng nhăng rẻ tiền theo đơn đặt hàng không dám ký cả tên mình… Nhiều lúc trái tim loạn nhịp than van, vì đâu nên nỗi ???

Cách giáo dục của ba tôi đúng hay sai tôi không biết vì 5 người khác trong gia đình đều thành công mỹ mãn, trừ tôi ra, lơ ngơ láo ngáo: “Ma đưa lối, quỷ dẫn đường/ Lại tìm những chốn đoạn trường mà đi”…
Chốn đoạn trường của tôi nhiều gập ghềnh cay đắng, nhưng tôi cứ hất cái mặt đáng ghét của mình lên để tự hào rằng tôi không sợ, tôi chưa bao giờ biết thế nào là sợ hãi… vì quanh tôi lúc nào cũng có những thiên thần hộ mệnh để tôi can trường đi tiếp con đường mình đã chọn dù khá chông gai và  đâu đó… đôi khi … như ngày xưa,  khi quá mệt mỏi, tôi vẫn thường tự nhủ: ” …thật sự, tôi chỉ thích làm thơ và đi chơi lang thang!”

TÔN- NỮ THU- DUNG