Tôi thích được nhìn những bất thường xảy ra trong trời đất. Nhất là sự bất thường từ một con người.

Trời tháng tư mà sao chiều xuống chậm, từng vệt nắng thấp những loang mềm trên mặt sông hồn hậu.

Tôi đưa mắt nhìn về phía gò đồi ủ ôi Macôi. Hoa bươm bướm nở trắng một vòm bám sinh trên các rạng duối già. Tôi thích thú gật đầu thầm nhũ.

Ơ kìa! Hay thế nhỉ, Hoa bươm bướm sao lại khoe rộ giữa tháng tư này nhỉ. Hồi ông ngoại bà ngoại còn sống, người thường buồn phiền rên rĩ: – Ôi trời! Sao bươm bướm lại nở mùa này ….. đói đói là cái chắc.

Vâng! Nhờ sự trái nết của đất của trời như thế. Tôi nhớ thằng bạn vô cùng. Hơn mười năm biền biệt trôi đi, tôi đang trôi …. Hay nó đã trôi!….. tôi quên hay nó đã quên, quên đi một quá khứ, một áng rong phiêu dạt cứ trôi đi lặp lờ giữa dòng không định. Tôi thương  nó tôi nhớ nó chi li qua từng nếp ngơ ngơ, ngẩn ngẩn của một tên dị sĩ nan hành. H sùi em! Em tìm chi mãi cái bóng của chính mình. Em đi nó đi, em đứng nó đứng… và cuối cùng, H sùi, thằng em, người bạn nhỏ của tôi nó phải ngồi xuống mà u uẩn đếm đủ mười ngón chân của mình trên một bàn chân.

Mười lăm năm trước. H Sùi đến chòi rẫy tìm tôi. Nó đọc tôi nghe những bài thơ mới làm đêm hôm của nó. Trong thơ hắn bao giờ cũng thấp thoáng bóng thần, bóng thánh, bóng ma, bóng Phật. Tôi gật đầu cười vui – Này thánh nhỏ….. ông phán gì ghê thế? – Mật sấm đấy. Nói xong nó cười lựt khựt, đưa mắt thấp thững hướng về phía ao xanh…. Một quê phụ đang tắm truồng nơi ấy. Tôi kịp thấy trong mắt nó rưng rưng niềm khãi ngộ như một ánh hồng quang vừa bi uẩn vừa thịnh nộ.

Từ cõi u mơ. H Sùi nhìn người quê phụ đang khõa thể kia với tất cả lòng ngây ngô thánh niệm. Tôi quý nó cái lừng khừng lịu khịu của một kẽ ăn mày phép lạ, cố bòn mót từng hạt bụi bên đường. Phải chăng sau cái chết của Hà người vợ đầu ấp tay gối, khiến tim H Sùi quá đậm vết chém trăm năm. Hoặc gần đây hơn…..

Hôm cơ quan H Sùi cần tuyển một chuyên viên phải có bằng chính quy cử nhân. H Sùi là người thẩm định cho cuộc xét tuyển. Cô trợ lý có chiếc váy màu huyết dụ bầm sẩm của một vết thương. Cô ta đon đả dán mũi sát tai nó khẽ khàng:

– Hồ sơ đỏ đấy. Nhớ thuộc bài ông tướng. Căn phòng chỉ còn lại mỗi H Sùi, cùng âm vọng rì rì của hộp máy lạnh, rèm cửa màu mạ non trầm nhã đến tinh khôi. Nhưng kìa! Sao trán Sùi lại lấm tấm mồ hôi. Sùi, nó mở toang hết cửa, lật lướt qua bì hồ sơ mà cô trợ lý khi nẩy bảo là đen là đỏ gì đấy.

– Cậu nào là Võ Đại Khoa, vào đi.

Một thằng bé. Vâng! Một thằng bé con, nếu ta chỉ biết thoáng nhìn. Nhưng không…. Một thằng nhóc tự tin, tự tin từ mái tóc chãi keo dựng đứng nữa nâu nữa bạc giống như bờm gáy của một con chó  đang hồi nổi cáu. Thằng nhóc chững chạt kéo ghế ngồi đối diện với H Sùi. H Sùi nhìn thắng bé:

– Ra trường bao lâu?

– Dạ! hơn tháng.

– Sao không có giấy chứng nhận tốt nghiệp ông Cữ.

Một chút lúng túng. Thằng bé mĩm cười:

– Hôm cô Thúy… bạn mẹ cháu có chuyến công vụ Thái Lan, cô rủ cháu cùng qua đó chơi với cô cho vui vẻ…. cũng là ngày trường cháu đang thi. Cháu chỉ mắc nợ trường thôi mà.

Cùng lúc thằng nhóc rút chiếc phong bì từ túi quần chìa đến mặt H Sùi:

– Thưa chú! Hẳn chú biết ba cháu là ai rồi. Ông ta đang ngồi họp ở Hà Nội. Mẹ bảo cứ tặng chú ít quà.

Một khối lạnh trùm xuống khõa khắp, nhuộm trắng căn phòng, nhuộm trắng thằng nhóc, từng mãng trắng loang đi nhuễ nhại trên khuôn mặt thất thần của Sùi, Sùi đứng phắt dậy…. Như một thằng điên, một kẻ dại đồng. Sùi cười lên sằn sặc, cười lựt khựt. Nước mắt nước mũi Sùi rịn ra. Chụp vội chiếc phong bì trên tay thằng nhóc, H Sùi dúi mạnh vào ngực áo thằng nhóc. Mắt Sùi dài dại, miệng Sùi lều phều:

Trời ơi! Rồng con…. Rồng con về đi, về mà tiếp tục du hí du hiếc, rừng mỡ với bà bạn mẹ mày đi.

Thằng bé ngơ ngác bước vội ra khỏi phòng. Ôi lần đầu nó gặp phải một thằng điên thuộc trường phái CÁCH TÂN. Thằng bé bỏ lại sau lưng nó tiếng loãng xoãng, tiếng va vỡ của thủy tinh xé vụn vào tường….

H Sùi ơi! Em ngu lắm.Thanh sạch là điều cần có, nhưng đôi khi ta cũng phải biết dối mình dối người một chút Sùi ạ!, Dối người, người không lỗ, dối ta ta không lỗ… Nếu ta biết trích ly, biết chiết suất hợp lý như một nhà hóa học thì cái “dối” trở nên thuần khiết hữu dụng vô cùng cho cả hai “ta và người”. H Sùi! Chính em đã từng nghi nạn từng cật vấn tôi những điều mà tôi không thể trả lời em được. Em có hỏi Chúa hỏi Phật, hai vị cũng chỉ biết lắc đầu, nhìn em mà cười huề – Điểm em 10, điểm chúa 10, điểm Phật 10….. Anh X …. Tại sao? Tại sao từ khởi thủy, cái miệng, cái mũi, con mắt người An Nam ta…. , thượng đế không đặt bên dưới lỗ rốn phải hay  hơn không, thông tuệ hơn không…. Riêng đôi tai nhất thiết ổng phải gắn ngay hai đầu gối giờ này hẳn dân tộc ta nhạy bén vô cùng.

Giá mà Charles dartwin sống lại nhận được câu hỏi em, thì ông ta phấn khởi vỗ tay mà cười hả hê cùng em.

Sau biến cố của H Sùi và thằng cu con trong vỏ bọc quyền lực của người cha. H Sùi nó đến tôi thưa dần rồi bật tăm. Người thì bảo nó được chuyển về một huyện miền núi. Người thì bảo nó bị lãnh đạn vì nỗi ngông trái mùa. Với tôi, nếu đúng thế thì không gì quan ngại, tôi chỉ quá thương H Sùi về sự mềm yếu và vội vàng. Không chịu phân định rạch ròi. Đâu là đạo đức, đạo đức từ đâu mà có, và nguyên nhân băng hoại rã vụn của nó đến hồi thãm hại?… Các nhà đạo đức họ vẫn đang bận rộn cãi nhau kìa mà. Họ thích nhân danh một cách khập khễnh về bài luận giáo của họ, chã hơn gì câu điếu tụng trong đám tang ma, một khẩu hiểu cương cứng, một mẫu  quảng cáo sặc màu lòe loẹt.

Văn học là lăn lóc trên giường. Nhưng tự thân nó đều hướng về hạnh phúc, hướng về cái đẹp mang tính đạo đức như nhiên, chứ không phải dẫn con người ta vào thế giới hưởng thụ buông tuồng, sa đọa, vô luân. Đâu là đạo đức, đâu là văn hóa nếu ta không dám dựa vào diễn thực trong chính cuộc đời, để mà hòa nhập mà khám phá mà chứng minh tính thẩm mỹ của một dòng sống. Suốt đời H  Sùi chỉ đi tìm và thú nhận!. Thú nhận một cách thành khẩn trước tâm hồn mình. Giá gì Hùng Sùi hiểu hạnh phúc từ đâu đến, giãn dị vô cùng. Chỉ cần ta biết nhìn một dòng sông sớm, đang lặng lờ trôi với những hạt nắng vàng khấp khởi. H Sùi! Em không tin vào điều đó là có thực là hạnh phúc. Sùi chỉ muốn tự do gào thét, tự do lăn lộn, tự do ói mữa vào tận cùng mọi giá trá điếm đàng. Chỉ có tự do mới sinh ra vĩ nhân và anh hùng.

*****

Gần đây, tình cờ tôi được nghe một số anh em làng tôi lên núi mót trầm để về tẩm nhang. Trong tữu hậu bên bờ mương, chúng kể chúng kháu nhau: Ở đỉnh núi cao nhất kia kìa, có ông đạo. – Không!… Một con Hà niên, một người rừng. Mình mảy người rừng tua tũa những chồi sam là sam, không phải loại sam  như trên rẫy gò làng mình đâu – “Linh Sam đấy!”. ….

Linh cảm khiến tôi lạnh gáy một thoáng nghỉ đến Hùng Sùi. Cách đây lâu rồi Hùng Sùi  có tặng tôi chậu sam rừng giữa một đêm khuya khoắc.

Sùi căn dặn, Sùi cảnh báo khuyến báo tôi đủ điều về sự hiễn  linh của chậu Sam khỉ gió ấy. Tôi cười và cố gật gật để chìu nó – Anh X … không ai có đâu chỉ hai anh em mình thôi đấy. Hạt nó còn độc hơn lá ngón đấy… Trước 75 miệt Sài Gòn – Củ Chi, quý đại ca trong băng nhóm giang hồ…khữ nhau chỉ cần một hạt nhỏ thôi, một mệnh phụ phu nhân nghiện đi đêm, gặp phải lão chồng lụ mụ ghen dai, mụ vợ chỉ lén cho lão nuốt ¼ hạt… một ngày sau đầu lão bẹn lão tua tủa chồi sam là sam. Như anh biết đó, chính bà Võ Hậu bên tàu, suốt một đời bà chỉ thèm mỗi hạt nhỏ để trước khi bà lên giường mà lạnh chạch mà leng cheng với bọn hầu thần lực lưỡng…. Võ Hậu còn coi đó là liệu pháp trường sanh bất tử tuyệt não đấy anh. Hạt Linh sam phàm siêu, hiễn pháp thế nếu ta biết luyện dụng – Ác cũng xong THIỆN cũng xong…. Không thiện không ác, hứa với anh em sẽ luyện được.

 

***

Hôm lũ trai làng kích nhau cược nhau trên bờ ruộng tưởng đâu rượu nói. Đâu ngờ chúng đi núi về mặt chúng nhớn nhác như kẻ lạc hồn hối hả gặp tôi:

– Chú ơi!…. Chú ơi! Thiệt thiệt chú ơi….! Dị nhân dị nhân, con ma lai…. Ông hà niên mình mảy mọc đầy chồi sam, xanh có tím có đỏ chét có, ổng đang ngồi trên bàn thạch nơi chớp núi mờ mờ chú thấy kia kìa. – Không biết ổng chết hay luyện phép, hai mắt mở thao láo!

Hùng Sùi em. Dù em đã chết hay đang chết, được ngộ đạt về nẽo nào không không có có. Với riêng anh, em vẫn thiệt sự là một anh hùng, một anh hùng u ẩn và đầy thịnh nộ.Vâng. Xin đừng ai tranh cãi. Hơn những mười  lăm năm rồi, hiện tôi vẫn còn giữ chậu Sam ấy./.

LÊ SA