Nghĩ cũng lạ khi là sau ngày 30/4 thì sẽ là ngày 1/4. Như vậy là nhờ có “giải phóng” lên bà con mới có dịp mà trêu ghẹo nhau ngày nói láo. Mà cần gì có ngày 1/4 hằng năm. Đối với một đất nước như Việt Nam đang nằm dưới tay cs thì lúc nào cũng là ngày để các quan chức nói láo và stroll bà con bằng những tuyên bố mà không ai có thể nghĩ là xuất phát từ miệng của một con người bình thường. Nói nhiều lắm rồi. Không thèm nói thêm. Chỉ có viết thêm thế này.
Càng sống với cs, bà con ta giờ tự nhiên nhắc về thời VNCH hơi bị nhiều, kể cả trên báo chí trong nước. Không chỉ người già, có tuổi nhớ về những ngày cũ, mà ngay cả giới trẻ ngày nay cũng ti toe tìm hiểu. Đúng là như người ta hay nói: Có mất mới biết quí. Nỗi đau mất mát của chúng ta không chỉ là chính thể VNCH, nếu có thì chỉ phần nào thôi, nhưng là TỰ DO. Hai chữ ấy nghe thì có vẻ đơn giản mà sao bao nhiêu người phải đấu tranh cả cuộc đời, thậm chí phải hy sinh mạng sống, để có được. Hy vọng là sau này khi chúng ta lật đổ được chế độ cs, chúng ta hãy biết quí những gì chúng ta đã vất vả đấu tranh mới dành được. Đừng dại dột mà đánh đổi nó với bất kỳ thứ gì nữa.
Nhắc đến tự do, tự nhiên tôi nhớ lại một chuyện. Hồi trước 1945, có một tiệm đồ cổ ở Hà Nội nổi tiếng. Nghe nói chủ tiệm là một bậc thầy về cổ vật, lại có mối liên hệ mật thiết với Viện Viễn Đông Bác cổ, (viết tắt: EFEO. Một trung tâm nghiên cứu của Pháp về Đông phương học, chủ yếu trên thực địa). Giai đoạn trước 1945, thời tây học thống lĩnh nước ta. Những quan lại, quan chức cũ triều đình nam triều hay những nhà giàu thất thế vì cuộc sống thay đổi buổi giao thời nên bán đi những vật dụng trong nhà mà có khi truyền từ bao đời. Ông chủ tiệm đồ cổ nọ lại là tay lanh lợi, lão luyện trong việc mua rẻ bán đắt nên giàu có ít ai bì.
Ngày nọ, một người đàn ông trông có vẻ nghèo đem đến tiệm một cái tô cổ. Nhìn vào là biết ngay là đồ quý giá. Tuy tuổi đời chiếc tô không cao nhưng vật liệu làm ra nó thì khó lòng mà có giá nào cho tương xứng. Ngay chủ tiệm là người sành sõi vậy mà cũng phân vân, không biết nên định giá thế nào cho phải. Thấy giá cao thì có phần lưỡng lự. Nhưng cái tô đẹp quá nên sau vài lần kì kèo bớt một, thêm hai thì mua liền.
Chuyện ấy tưởng xong. Bán buôn thời ấy tin tức cũng không đi như tia chớp như ngày nay. Ấy vậy mà mấy nhà giàu người Việt ở Hà Nội chẳng hiểu sau ai cũng rỉ tai nhau chủ tiệm người Pháp mới mua được cái tô quí. Một đại phú gia nghe nói liền đến xem rồi mua lại cái tô với giá khủng đủ để mua vài căn nhà thời ấy. Ông chủ tiệm mua một, lời 100 thì mừng lắm. Nhưng từ dạo đó lại sinh thắc mắc trong lòng. Tự hỏi mình tại sao có người lại dám bỏ cả một gia tài mà mua một cái tô. Lại có ý trách mình tại sao là người có kiến thức về cổ học đông tây kim cổ mà có cái tô cũng không biết. Ấm ức nhiều ngày mà không làm sao buôn bán gì được, ông đóng cửa tiệm về Pháp tìm hiểu. Chừng vài tháng sau người ta thấy tiệm ông thay chủ mới. Mọi người thắc mắc nhưng không rõ lý do vì sao. Chỉ nghe chủ tiệm chết nên gia đình ấy sang lại. Mọi chuyện vì thế trôi vào quên lãng.
Đột nhiên có mấy người Việt Nam đi du học Pháp đi ngang qua tiệm đó nên sẵn vui miệng kể chuyện, người Hà Nội xưa và những ai chừng 70 tuổi đổ lên, nếu đọc sách và buôn bán đồ cổ, thì đều nghe sơ qua. Xem đó như bài học nên biết. Là bài học đau thương.
Thì ra ông chủ tiệm đồ cổ sau khi về lại chính quốc thì dành toàn thời gian vào tất cả các văn khố, lẫn thư viện Viện Viễn Đông Bác Cổ tra tìm thì mới phát hiện ra một sự thật bất ngờ ngoài trí tưởng tượng. Khi liên quân 8 nước đánh vào Bắc Kinh thì Từ Hi cho tẩu tán rất nhiều tài sản của triều Mãn Thanh về cung Di Hòa Viên, hay con gọi là cung điện mùa hè. Nhưng để phòng bị về sau cho một cuộc kháng chiến lâu dài nếu Trung Quốc chẳng may rơi vào tay người phương tây, Từ Hy cho nghiền nát một lượng lớn trân châu bảo ngọc và kêu thợ làm thành 3 chiếc tô. Nghe nói lại thì khi đêm đến 3 chiếc tô này sẽ phát sáng màu xanh lục bảo tuyệt đẹp. Ba người thân tín được chọn đem 3 cái tô chạy về 3 nơi. Hẹn nhau sẽ tìm cách liên lạc lại sau khi mọi chuyện đã ổn định.
Đương nhiên 3 chiếc tô này còn nhiều bí ẩn bên trong mà không phải ai cũng biết được. Ví dụ dưới đáy tô là một mật khẩu bí mất. Mỗi tô là một con số mà nếu gộp chung lại sẽ là mật mã để mở cửa một kho tàng khổng lồ mà nhà Thanh tích cóp bao đời. Từa tựa như khi người ta mở kho vàng nằm dưới lòng New York vậy. Hai người có hai chìa khóa khác nhau. Mở từ hai hướng khác nhau thì kho vàng mới mở. Hai người này không nhìn thấy mặt nhau. Cũng không biết ai là người giữ chiếc chìa khóa còn lại. Lại thêm trên mình tô là ấn chỉ của triều Mãn Thanh. Sau này cứ theo dấu ấy mà làm lại ấn tín nếu ấn nhà vua vì lý do nào đó mà thất lạc vào tay giặc. Nói vậy để thấy cái tô kia là vô giá. Là hàng quốc bảo không tiền nào mua được.
Biết được bí mật ấy, người chủ tiệm vì tiếc của sinh ra u uất rồi nhảy lầu tự tử. Cảnh sát chỉ điều tra chiếu lệ rồi hồ sơ vụ án bị chìm vào quên lãng. Nhưng có nhiều người muốn tìm hiểu thì cất công lặng lội sang Việt Nam để tìm hiểu tại sao gia đình Việt Nam kia nhìn không giàu mà lại có cái tô quí giá đến chừng ấy.
Hóa ra gia đình nọ tổ tiên họ trong một đêm mưa đã cứu sống một khách chú bị ngất xỉu trên đường phố. Họ đem ông khách Trung Quốc về nhà cho ăn uống, thay quần áo rồi đối đãi như người trong nhà trong nhiều năm. Không may người khách lạ bị bệnh nặng rồi mất. Khi hấp hối, ông cho gọi gia chủ lại bên giường. Lúc này ông mới đem cái bọc mà ông luôn khư khư giữ bên người ra, mở ra, lấy cái tô rồi dặn gia chủ:
– Tôi lưu lạc xứ này không ngờ được gia đình ông thương tình cứu giúp. Phàm trong người không có gì quí, chỉ có cái tô này là của gia truyền từ mấy đời ông bà để lại. Thấy ông có lòng tốt cưu mang bấy nay mà không mong có gì đáp đền nên tôi biết gia đình ông là người tốt. Nay tôi đem vật này ra gọi là chút lòng thành. Giả mà sau này có người từ Trung Hoa tìm đến lấy lại thì hãy lấy giá thật cao. Nhất định họ sẽ trả liền mà không nói gì vì cái tô này là một tín vật. Nếu không thấy ai đến cả thì thôi số đã vậy, hãy giữ lại trong nhà như cách tôi trả cho ông cái ân tình đối đãi bấy lâu.
Người khách chú mất. Gia đình ấy trải qua mấy đời giữ vật ấy. Đến đời cháu chắt thì cuộc sống khó khăn quá nên mới lấy đồ tổ tiên ra mà cầm bán sống qua ngày. Chứ đâu biết giá trị nó thế nào. Mà cũng có thể mãi mãi con cháu đời sau của gia đình ấy cũng không biết mình đã làm gì. Sau này đã cố công tìm hiểu mà em ba không biết số phận mấy cái tô quí giờ thế nào. Ai đọc bài này nếu có ai biết gì đồ cổ và biết gì thêm thì xin cho bà con hay, gọi là mở tầm mắt.
Kể chuyện xưa vậy để thấy TỰ DO mà chúng ta như cái tô quí kia. Chúng ta được ông bà trao lại từ hàng ngàn năm đấu tranh xây dựng và giữ nước. Tích tụ từ hàng triệu sinh linh đã phải đổ máu trên mảnh đất hình chữ S này mới có được hình hài tổ quốc này. Vậy mà con cháu đời sau vì không biết giá trị đó mà rẻ rúng, bán buôn. Thà rằng chúng ta thất học hay ngu đần mà không nhận ra giá trị của hai chữ Tự Do. Đàng này …
Cái tô là vật ngoài da, tổ quốc là máu thịt bên trong. Người cho tô là một khách chú nước ngoài. Còn nền độc lập của dân tộc là do ông bà trong nhà trải qua hàng ngàn năm gìn giữ mà có được. Vậy sao những kẻ cầm quyền ngày nay lại đang tâm buôn bán đổi trao cả dãi non sông gấm vóc vì lo sợ thể chế mình lung lay hay vì cái ghế chóng qua mình đang ngồi.
Tự do cũng là thứ mà miền nam có được mà nhiều kẻ ăn cơm quốc gia thờ ma cs không biết quí trọng. Để đến nổi như ông chủ tiệm đổ cổ kia sau khi mất tô thì sinh ra u uẩn, phát khùng phát rồ, chán sống rồi gieo mình quyên sinh. Hỏi sau khi chúng ta mất miền nam, bao nhiêu người đã vỡ mộng, ân hận, hối tiếc vì những gì mình đã làm khi tiếp tay quỷ dữ phá nát một nền tự do chân chính. Để rồi họ sống mà như chết. Tan xương nát thịt vào lòng đất rồi mà tên tuổi còn bay mùi xú uế ngàn năm không chất tẩy rửa nào gột xóa hếtđược. Chúng ta càng thêm đau lòng khi những kẻ ăn tem phiếu xứ tự do lại đi về nước tung hê chính phủ hiện nay. Lòng hỏi lòng họ có còn chút liêm sỉ nào chăng? Hay ra đường bị chó táp mất rồi?
Ba cái tô như 3 miền đất nước. Người Pháp chia 3 để bẽ gẫy mật mã của sự đoàn kết mà mưu tính chuyện đô hộ lâu dài. Giờ thì cs còn làm hơn thế. Mật mã giờ chia năm xẻ bảy khi lòng con dân Việt ly tán nhân tâm. Cs sẽ sụp đổ không sớm thì muộn. Nhưng liệu đến bao giờ những mật mã 3 miền mới lại có thể hội tụ như xưa để mở ra kho tàng dân tộc, hồn thiêng sông núi để xây lại nước nhà hùng mạnh như muôn năm cũ. Thời mà chỉ cần nghe những cái tên những anh hùng dân tộc như Trần Hưng Đạo, Quang Trung … thì giặc phải thất kinh bạc vía. Ăn không ngon, ngủ không yên.
Mới đó mà 40 năm rồi. Ôi! Thời gian qua nhanh như bóng câu ngoài cửa sổ. Nhìn lại mình còn lại gì đây. Hình hài này rong rêu phủ kín mà mộng tang bồng giúp nước cứu đời mơ mãi vẫn không thoát ra khỏi cơn mê dài bất tận.
Còn chờ đến bao giờ đây mới lại thấy lại nền TỰ DO mà người Việt hằng đêm nuối tiếc vì lỡ tay đánh mất vì dại khờ. Mà nước tôi thì, ôi lạy Chúa, những kẻ khờ khạo và cả tin vì bị tẩy não thì còn nhiều quá.
Ác mộng đến bao giờ mới qua, hỡi trời?

JOSEPH NGUYEN
(HOUSTON NGÀY NÓI LÁO 2015)