Anh là người chỉ được trời phú cho một trí não tầm tầm dưới mức trung bình, nhưng chưa khi nào anh than thân trách phận vì điều đó, cũng như chưa bao giờ anh nghĩ chính cái tầm tầm ấy lại kéo theo những thứ khác tệ hơn, như cái tính nhút nhát đến đớn hèn chẳng hạn. Luật nhân quả thường lắt léo mà một bộ óc tầm tầm chẳng đời nào có thể nhìn thấu ra đường dây mối nhợ.
Nhưng, nhờ luật bù trừ, cái óc bã đậu ấy lại giúp anh hiểu về bản thân theo một cách có lợi nhất cho cuộc sống của mình. Chẳng hạn, anh thích cái nhút nhát đến thảm hại của mình chẳng phải vì nó giúp anh trú ẩn an toàn mà vì, anh cảm thấy đó là thứ hợp lý. Anh chẳng cần phải đưa ý kiến ra trước người khác, như trong các cuộc họp chẳng hạn, và điều này – một cách mặc nhiên – giúp anh tránh được những va chạm có khi rất khốc liệt. Còn khi có chuyện phải đối diện đám đông, cả người anh gần như lạnh toát, hai vai run bần bật, miệng líu lại còn não thì trống không, và đó là khi anh không cần phải nói ra một lời nào cả.
Chẳng phải hoạ tòng khẩu xuất hay sao?
Nhưng khi bước vào tuổi trung niên, đột nhiên một buổi sáng thức dậy, anh lại cảm thấy mình chẳng ra gì. Rồi từ cái buổi sáng định mệnh ấy, có thứ gì đó vừa mở toang khiến anh có cơ hội nhìn lại chính con người mình. Nhờ vậy mà đến một thời điểm anh chợt mơ hồ nhận ra những dây mơ rễ má kéo lê từ cái óc bùn lầy đến những thứ mà anh cứ ngỡ là hợp lý của mình.
Từ đó trong con người anh luôn có một sự thôi thúc không yên và càng ngày càng mãnh liệt. Mỗi khi nhìn thấy một người ăn xin đi ngang qua, tự nhiên trong anh lại cảm thấy bứt rứt kỳ lạ. Một tin trẻ lạc trên báo cũng có thể khiến anh bất an cả ngày… Và chúng, những khổ đau mà anh chưa bao giờ biết gọi tên, như những chiếc bóng đen hằng đêm vẫn đè lên giấc ngủ của anh. Và anh trở nên khó ngủ. Hằng đêm, nằm bên vợ, anh cứ trằn trọc mãi không thôi. Vợ anh lấy làm khó chịu và ra sức cật vấn. Cuối cùng, bằng cách nào đó, anh cũng đã thú nhận cho vợ hiểu được những bất an trong lòng mình. A, mà vợ anh cũng là một người biết điều, và không chỉ biết điều, cô ấy còn là một người thiện tâm. Chỉ có điều, chuyện cơm áo gạo tiền đã làm cho cô ấy càng ngày càng dễ cáu kỉnh hơn thôi. Vì lời nói của anh nhỏ nhẹ, tự đáy lòng, nên vợ anh, trái với thường lệ, tỏ ra thông cảm ngay. Cô ấy quàng tay ôm ngang lưng anh và an ủi nhẹ nhàng. Cuối cùng cô ấy nghĩ ra một cách:
“Hay anh làm từ thiện đi… Sáng chủ nhật anh vào công viên tập thể dục… rồi bố thí luôn, ở đó có nhiều người ăn xin lắm”
Rồi cô ấy giải thích lòng vòng mà anh hiểu được rằng, làm từ thiện phải đúng nơi đúng chỗ và có giới hạn (vì nếu không sẽ biến chính mình thành những kẻ xứng đáng nhận từ thiện). Và cô ấy nghiêm khắc khuyên anh chỉ nên mỗi tuần một lần, và mỗi lần không quá mười ngàn,..v…v…
Anh chẳng cần suy nghĩ mà đồng ý ngay.
*
Cuối tuần, anh vận chiếc quần ngắn cùng đôi giày vải rồi đi vào công viên. Dĩ nhiên là anh không quên nhét túi mười ngàn trước khi ra cửa.
Anh chạy một vòng chậm rãi quanh bãi cỏ rồi ngồi nghỉ trên một chiếc ghế đá. Không khi im ắng dễ chịu. Và đúng như vợ anh nói, những kẻ ăn xin luôn chực chờ sẵn ở đây. Một anh chàng da trắng bạc nhạc, cao lêu nghêu như cây sậy, vai mang bao lượm ve chai, xuất hiện ngay lập tức. Anh ta hỏi xin điếu thuốc, nhưng anh nói mình không hút thuốc. Hắn ta toan bỏ đi, nhưng anh nhột lòng bèn hỏi:
“Anh có muốn lấy tiền không?”
Anh ta hơi sững người nhưng nhanh chóng gật đầu lia lịa. Anh rút trong túi ra tờ mười ngàn và đưa cho hắn. Anh chàng lêu nghêu nhận tiền rồi phóng đi mất dạng…
Chủ nhật đến anh lại vào công viên. Anh chạy lấy lệ vài vòng rồi ngồi nghỉ trên ghế đá. Anh chàng ve chai lần trước như từ dưới đất chui lên, đứng trước mặt anh tự bao giờ. Nhưng hôm nay phía sau anh ta còn có thêm một anh chàng đen đúa và gầy trơ xương. Cả hai cùng nhe răng cười chờ đợi.
Anh rút ra tờ mười ngàn đưa cho anh chàng da trắng và nói:
“Chia cho anh kia năm ngàn”
Và hai anh chàng biến đi gần như lập tức.
Rồi chủ nhật lại đến…
Những ngày chủ nhật luôn đến đều đặn, nhưng tự dưng anh cảm thấy quá lâu. Chưa bao giờ anh lại mong đợi ngày chủ nhật đến thế. Mỗi lần rút ra tờ mười ngàn để cho, anh có cảm giác như vừa giải thoát một điều ẩn ức nào đó trong lòng, và nó khiến anh vô cùng thoải mái. Có lẽ, anh đã nghiện cái cảm giác đó mất rồi. Suốt tuần anh chỉ mong đến sáng chủ nhật để được bước vào công viên, để lại được nhìn thấy ánh mắt sáng rực niềm vui trên những gương mặt đen bẩn…
Bây giờ anh lại đang ngồi trên ghế đá. Xung quanh vẫn im ắng như thường lệ, nhưng hai anh chàng ăn xin vẫn chưa thấy xuất hiện. Và rồi anh chàng bạc nhạc cũng đến. Hắn ta bước thong thả về phía anh, đến đứng trước mặt. Anh hỏi anh da đen đâu. Anh chàng trắng cười nói hôm nay tay da đen sẽ không đến. Anh lưỡng lự một lúc rồi rút tờ mười ngàn đưa cho anh ta. Hắn nở nụ cười mãn nguyện và huýt gió bỏ đi.
Anh bước ra về mà vẫn còn chút áy náy. Dù sao anh chàng da đen vẫn đáng thương hơn, vì trông có vẻ đau khổ và thực thà hơn.
Khi anh bước ra đến cổng công viên, bỗng anh chàng da đen xuất hiện đột ngột với gương mặt sưng húp bầm tím. Trông anh ta thật thảm thương. Anh ta nói là do gã trắng đánh và thậm chí, hắn còn cấm anh ta không được bén mảng đến công viên vào ngày chủ nhật.
Anh nhìn anh ta ái ngại và cảm thấy xót thương vô cùng.
“Nhưng… hôm nay đã đủ rồi, vả lại mình chẳng còn tiền” – Anh tự nhủ. Cuối cùng anh cũng nghĩ ra được một cách:
“Tuần sau tôi sẽ đến vào ngày thứ bảy, anh đến ghế đá đợi tôi!”
Anh chàng tội nghiệp vâng dạ rối rít.
Tuần sau, vào sáng thứ bảy, anh bước vào công viên. Lần này anh chẳng tập tành gì mà đến thẳng chỗ ghế đá. Anh chàng đen đúa đã đứng ở đó tự khi nào. Hôm nay trông anh ta tươi tỉnh hơn lần trước. Anh hỏi có còn bị tên trắng đánh nữa không. Anh ta cười e thẹn nói không. Khi anh chuẩn bị rút tiền ra thì bất ngờ, gã trắng xuất hiện. Trông hắn hớt hơ hớt hải và thở gấp, anh đoán hắn đã phải chạy rất nhanh đến đây. Anh đưa ánh mắt bực tức nhìn hắn rồi quay ngoắt đi chẳng thèm để ý nữa. Anh cầm tờ mười ngàn ấn vào tay anh chàng da đen và cố ý nói lớn:
“Cho anh hết đó”
Anh chàng gầy trơ xương nhận tiền rồi lấm la lấm lét chạy đi. Anh cũng đứng dậy ra về mặc cho gã trắng đứng chưng hửng phía sau…
Anh nghĩ, chỉ hôm nay mình mới làm được việc từ tâm đích thực. Anh mường tượng ra niềm hạnh phúc mà anh chàng da đen có được từ đồng bạc anh đã cho. Có lẽ anh ta sẽ nhớ anh mãi, nhớ cái đặc ân mà anh đã dành cho anh ta khi tước đi cái quyền được nhận của gã đồng nghiệp xấu tính kia.
Thứ bảy lại đến, anh háo hức bước vào công viên. Hôm nay anh cũng quyết định dành hết tiền cho anh chàng da đen đáng thương đó. Lòng anh rộn lên niềm vui khi nghĩ mình đã tìm ra đúng nơi để gởi gắm những đồng tiền từ thiện.
Khi anh mới đến cổng công viên, bỗng anh chàng da đen xuất hiện. Trông anh ta tiều tụy và thảm hại kinh khủng. Với gương mặt sưng vù với nhiều vết rạch ngang dọc, anh ta lết từng bước chậm chạp đến gần. Anh đã loáng thoáng đoán ra sự việc.
“Hắn lại đánh anh?”
Anh ta đau khổ gật đầu và nói:
“Hắn còn cấm tôi không được đến công viên vào ngày thứ bảy nữa!”
Lòng anh trào lên một sự tức giận ghê gớm. Anh ước nếu gã lêu nghêu ấy có ở đây, anh sẽ nện cho gã một trận tơi bời.
Anh rút tờ mười ngàn chìa ra trước mặt nhưng anh chàng đen đúa tội nghiệp chẳng buồn đưa tay ra nhận. Một hồi, anh ta cất tiếng mệt mỏi nói:
“Anh cất tiền đi, tôi không dám lấy đâu. Chỉ cầu xin anh một việc”
Anh hỏi việc gì, anh ta rên rỉ:
“Xin anh đừng đến đây nữa. Nếu không, hắn sẽ cấm tôi không bao giờ được vào công viên này nữa”
Ôi, cái quái gì thế này. Anh không thể tưởng tượng ra cái tình thế mà mình vừa dính vào. Nhưng nhìn ánh mắt cầu khẩn của anh chàng tội nghiệp, anh biết anh ta đang nói thật lòng. Dù sao đối với anh, đây cũng là việc kỳ quặc nhất mà anh phải trải qua. Đầu óc anh đang suy nghĩ lung tung thì anh ta đã lên tiếng tiếp. Lần này anh chàng tội nghiệp quỳ xuống, chắp hai tay trước ngực như vái thành hoàng:
“Trăm lạy anh, làm ơn làm phước…”
Nói đến đó nước mắt, nước mũi anh ta trào ra như mưa, rồi nấc lên từng cơn thảm khốc.
Đợi cho anh chàng thảm hại bớt xúc động, anh kéo hắn đứng lên. Cuối cùng, sau một hồi đắn đo, anh nói:
“Được, tôi sẽ không đến đây nữa, tôi hứa”
Chỉ đợi có vậy, anh chàng ngưng khóc ngay lập tức, ánh mắt sáng rực niềm vui và quay lưng nhảy chân sáo khập khiểng bước đi, miệng huýt gió một bài hát gì đó…
Khi cái bóng đen như que củi khô ấy khuất dạng sau hàng cây, anh cũng quay gót chậm rãi bước về. Lòng anh trống không như chẳng có chút cảm xúc gì. Nhưng khi về đến nhà, anh lại nghĩ ra được một lý do để tự an ủi mình, và thực sự, nó đã giúp anh vui vẻ trở lại:
“Có khi, đây là việc thiện nhất mà mình làm được cũng nên…”

TRÀ ĐÓA