Tu tập trong hang đá trên ngọn núi cao tận cánh rừng sâu đã nhiều năm mà hang đá và người tu hành vẫn chưa một lần trò chuyện. Một hôm, sau khi đã hoàn tất việc tu luyện, tu sĩ thốt lên:
– Cám ơn hang đá, người bạn đồng hành đã cùng ta vượt qua gian khổ trong chặng đường vừa xong.
Hang đá trả lời:
– Tại sao phải cám ơn ta? Chính mi tu tập và gặt hái thành công cho chính bản thân.
Kẻ tu khiêm tốn:
– Lẽ là vậy, nhưng nếu không có người thì tôi đã không có một chỗ trú thân.
Hang đá cười, vang vọng bốn phía:
– Mi lầm rồi, mi chưa từng trú trong ta.
Tu sĩ ngạc nhiên:
– Tại sao?
– Bởi ta không phải là chỗ để tạm trú.
– Tôi chưa hiểu – Người tu hành nhẹ giọng.
– Hình hài hang đá của ta đã tạo nên chỗ ở của mi. Mi vào ở là lẽ tự nhiên, và mi vào ở hay không, ta cũng không thêm bớt hay mất mát gì. Hãy nhớ kỹ, ta chưa hề ban ơn cho ai.
Kẻ tu hành tiếp tục ẩn dật trong hang đá thêm một thời gian nữa. Ít lâu sau, ông thoát khỏi kiếp phù du. Hang đá cũng theo lẽ tự nhiên mà biến mất.

ĐỨC TRÍ QUẾ ANH